Polski Language

Besko

To wieś leżąca na pograniczu Beskidu Niskiego i Dołów Jasielsko-Sanockich. Przez jej terytorium przepływa Wisłok tworzący tu niezwykły przełom.

Besko po raz pierwszy pojawia się w źródłach pisanych w 1419 r. Z dokumentów wynika, że zatrzymał się tu wówczas król Władysław Jagiełło, świadczy to o tym iż wieś była własnością królewską. W 1446 r. we wsi funkcjonował jeden z czterech folwarków starostwa sanockiego. O tym, że Besko było wsią królewską świadczy również późniejszy zapis Aleksandra Jagiellończyka, który zapisał Sanok wraz z wsiami Besko, Wróblik i Haczów Janowi z Tarnowa, pod zastaw za pożyczone pieniądze. W XV i XVI w. Besko było ważnym ośrodkiem administracyjno-gospodarczym w starostwie sanockim. Dowodem tego jest fakt, iż było ono siedzibą tenuty, co potwierdza zapis w wykazie dochodów starostwa z 1526/1527 mówiący tym, iż dwanaście wsi przynależy do Beska. W 1594 r. król Zygmunt III Waza założył w Besku parafię rzymskokatolicką. Zbudowano wówczas kościół, który spłonął w 1605 r. Obecny, wzniesiony dzięki fundacji ówczesnego właściciela wsi w 1755 r., powstał na innym miejscu.

Po pierwszym rozbiorze Polski Besko znalazło się pod panowaniem austriackim. Kolejne ważne w historii miejscowości wydarzenie miało miejsce w 1884 r. kiedy to znalazła się ona na trasie linii kolejowej. Podczas I wojny światowej na terytorium Beska wojska rosyjskie stoczyły ciężką bitwę z oddziałami austriacko-niemieckimi. Linię oporu stanowił Wisłok, który w tym miejscu płynie głębokim jarem. Po rozpoczęciu II wojny światowej, Niemcy wkroczyli do Beska 9 września 1939 roku i natychmiast rozpoczęli pacyfikację wsi, okrutnie rozprawiając się z jego mieszkańcami. We wrześniu 1944 r. toczyły się tu krwawe walki wojsk radzieckich z oddziałami niemieckimi. Do 1946 r. w Besku istniały tu parafie, w obrządku wschodnim i łacińskim. Po wojnie jednak ludność ukraińska została przesiedlona na Ukrainę.

Obecnie przy okazji wizyty w Besku warto zwiedzić drewniany kościół parafialny zbudowany w 1755 r., a następnie przebudowany w 1925 r., z dzwonnicą z 1841 r. Oprócz bogatych polichromii w jego wnętrzu można zobaczyć tu jeszcze mszał rzymski wydany w Antwerpii w 1680 r., świecznik na paschał i naczynia liturgiczne z XVII w. i szaty liturgiczne z XVIII w.. W bezpośrednim sąsiedztwie kościoła znajduje się zespół dworski z przełomu XIX i XX w. Do dnia dzisiejszego zachowały się zabudowania gospodarcze oraz ogrodzenie z kapliczką i zegarem słonecznym. Zwrócić uwagę należy także na dom zakonny ss. Felicjanek z 1883 r.

Będąc w Besku warto poświęcić także trochę czasu i wspiąć się chociaż na jedno ze wniesień położonych na jego terytorium: Wzgórze Krzyż lub Wzgórze 370 zwane przez mieszkańców „Nad Kowalem”. Koniecznie trzeba zobaczyć także odcinek przełomowy Wisłoka zwany kanionem.