Kopytowa

Kopytowa jest niewielką miejscowością, pięknie wkomponowaną w pogórzański krajobraz, położoną kilkanaście kilometrów na zachód od Krosna. Należy do najstarszych osad w okolicy, pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1227 roku, a wymieniana jest jako własność cystersów z Koprzywnicy. Po pierwszym rozbiorze należąca przez wieki do koprzywnickich cystersów wieś została przejęta przez Austriaków a po kasacji klasztoru w 1783 roku wystawiona na sprzedaż. W 1799 roku nabył ją Mikołaj Kotarski herbu Pnieja, który wyremontował dawny cysterski dwór. Wielokrotnie przebudowywany dwór Kotarskich i Brzeskich po II wojnie światowej popadł w kompletną ruinę, ostatecznie pełniąc funkcję stodoły!

I kiedy wydawał się, że dwór w Kopytowej będzie kolejnym zabytkiem kultury szlacheckiej skazanym na niebyt, znalazł się pasjonat, który dojrzał w nędznych resztkach zapomniany blask. Zrujnowanym obiektem w roku 1996 zainteresował się znany krośnieński kolekcjoner i pasjonat zabytków - Andrzej Kołder. Przez 10 lat żmudnych, niezwykle kosztownych i pieczołowitych remontów, dwór powoli wracał do swojej dawnej postaci. Udało się odtworzyć niemal w 80 % wygląd dawnego założenia. Rewitalizacji poddano także okaleczony niegdyś park, powrócił dawny podjazd i gazon. Opierając się na dawnych planach przywrócono pierwotną formę dworu, nie tylko sprzed jego dewastacji, ale też i dokonanych wcześniej nieudolnych przebudów. Nic zatem dziwnego, że wysiłki te zostały nagrodzone – unikatowym tytułem Zabytek Zadbany, przyznawanym przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Jest zresztą muzeum jednym z nielicznych miejsc, w których zachował się bliski Polakom duch sarmackiej kultury szlacheckiej. Przejawia się on w pieczołowicie zaaranżowanym wystroju, gdzie każdy detal jest na swoim miejscu. Dzięki kolekcjonerskiej pasji właściciela ogołocone ze sprzętów pokoje zapełniły się bowiem zabytkowymi meblami, obrazami i kunsztownymi precjozami.

30 kwietnia 2011 roku udostępniono je zwiedzającym, ma tu bowiem swoją siedzibę Muzeum Kultury Szlacheckiej, prezentujące dawną, sarmacką kulturę. Oprócz oglądnięcia oryginalnego wyposażenia pokoi datowanego począwszy od schyłku XVIII wieku i reprezentowanego szeroko XIX – wiecznego biedermeieru, zwiedzający ma możliwość wysłuchania ciekawej historii, pięknie snutej przez niezwykłego gospodarza.

W obszernym, urządzonym z wielkim znawstwem i smakiem salonie zwracają uwagę dostojne biedermeierowskie kanapy, masywna, barokowa szafa zdobna misterną intarsją, klasycystyczna sekretera i unikatowy barokowy piec kaflowy. Całości dopełniają wiszące na ścianach portrety szlacheckie, orientalne kobierce i elementy zbroi. We dworze zwiedzimy ponad to dawny gabinet dziedzica dworu, jadalnię, sypialnię oraz kuchnię. Każde z tych pomieszczeń zostało pieczołowicie zrekonstruowane, żaden ze zgromadzonych tam przedmiotów nie jest współczesną repliką.

Do dawnych tradycji cysterskich nawiązuje interaktywna pracownia piernika „Piernikarnia Kopytowska”, w której wprowadzono autorski plan animacji skierowany do dzieci i młodzieży ukierunkowany na rozwój kreatywności i wyobraźni. Obejmuje on m.in. warsztaty twórcze z zakresu projektowania i wyrobu rozmaitych form piernikowych, w tym ozdób z piernika.

fot.: arch. Muzeum Kultury Szlacheckiej